Προσπάθεια για μάθηση ή τελειότητα;

Ως γονέας, έχετε μεγάλη επιρροή στο παιδί σας. Ακόμα κι αν δεν είστε ο μόνος που αφήνει το στίγμα του στην ανάπτυξή του, είστε το πρότυπο του, πατάει πάνω στα δικά σας βήματα - τουλάχιστον μέχρι την εφηβεία. Ο ρόλος σας στη ζωή του είναι καθοριστικός.
Με αυτό σαν δεδομένο, η σχέση σας με το σχολείο, ως φορέα γνώσεων αλλά και αξιών, καθορίζει και τον τρόπο που θα σχετιστεί το παιδί σας με τη μάθηση όχι μόνο σε γνωστικό αλλά και σε κοινωνικό επίπεδο. Με άλλα λόγια, όταν το παιδί νιώσει ότι ο γονέας έχει εμπιστοσύνη και δείχνει σεβασμό στο σχολείο, αντίστοιχη στάση έχει το παιδί και επωφελείται από τη σχέση αυτήν.

Εμπλακείτε στη σχολική του ζωή αλλά χωρίς να ελέγχετε

Δείχνοντας ενδιαφέρον για τη σχολική του ζωή, το παιδί νιώθει ότι μπορεί να σας συμβουλευτεί, να σας μιλήσει για την ημέρα του, να εκφράσει τυχόν ανησυχίες. Μην ξεχνάτε να του θυμίζετε ότι το σχολείο δεν είναι μόνο υποχρεώσεις και μαθήματα αλλά κι ένας χώρος συναρπαστικός όπου μαθαίνει να κοινωνικοποιείται και να αποκτά ενδιαφέροντα.

Ιδιαίτερα στα μικρά παιδιά, ο δικός σας ενθουσιασμός μεταδίδεται πολύ εύκολα και είναι αποτελεσματικός. Μπορείτε, επίσης, να μοιραστείτε τα νέα της δικής σας ημέρας ώστε να νιώσει ότι μπορεί να μιλήσει μαζί σας χωρίς όμως να του θέτετε «ανακριτικές» ερωτήσεις. Το πιο πιθανό είναι να δίνουν μονολεκτικές απαντήσεις στην ερώτηση «Πώς πέρασες»; «Ήταν μια καλή μέρα στο σχολείο»; όπως «Τίποτα το ιδιαίτερο» ή «Καλά». Με το να θέτετε πιο σαφείς ερωτήσεις έχετε περισσότερες πιθανότητες να εμπλακείτε ενεργά σε μια σχολική μέρα του παιδιού σας. Δοκιμάστε να ρωτήσετε «Με ποιον έπαιξες στο διάλειμμα;» ή «Ποιο βιβλίο επέλεξες από τη βιβλιοθήκη;» ώστε με την αντίστοιχη απάντηση να μπορέσετε να ξεκινήσετε κάποια συζήτηση.

Ως γονέας, η παρουσία στη σχολική ζωή του παιδιού σας είναι ένας καλός δείκτης δέσμευσής του στη μελέτη. Δεν είναι απαραίτητο να κάνετε μαζί τα μαθήματα, είναι όμως σημαντικό να ξέρει ότι είστε διαθέσιμοι να λύσετε τυχόν απορίες του. Μπορείτε να συζητήσετε τρόπους που το βοηθούν να παραμένει κινητοποιημένο ως προς το επιθυμητό αποτέλεσμα, να θέσετε από κοινού μικρούς και εφικτούς στόχους, να κάνετε μικρά διαλείμματα χαλάρωσης και παιχνιδιού.

Πολύ συχνά, μια έμφυτη καλλιτεχνική κλίση του παιδιού σας μπορεί να συνδυαστεί με έναν γνωστικό στόχο (για παράδειγμα αν το παιδί σας ζωγραφίζει μπορεί να φτιάξει μικρά κόμικς στα οποία θα βάλει κείμενο, ένα είδος σεναρίου).

Όσο μεγαλώνει το παιδί σας και προχωρά προς την εφηβεία, χρειάζεται περισσότερο «χώρο». Εκεί, ίσως η εμπλοκή σας στη μαθητική του ζωή να χρειάζεται να πάρει άλλη μορφή ώστε να μειωθούν οι αντιστάσεις και οι εντάσεις, χωρίς φυσικά να χαθεί το εσωτερικό κίνητρο του παιδιού για μάθηση. Μιλήσετε του για τον δικό σας δρόμο προς την εφηβεία, θέτετε λιγότερες αλλά πιο στοχευμένες ερωτήσεις και παρατηρήστε την εξωλεκτική του επικοινωνία. Παράλληλα, θυμίστε του ότι παραμένετε δίπλα του.

Εκφράστε το ενδιαφέρον σας για όσα μαθαίνουν

Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε τις νέες γνώσεις του παιδιού σας για να ξεκινήσετε συζητήσεις ενθαρρύνοντάς το να ονειρευτεί τη δική του επιτυχία. Ρωτήστε το για να μάθετε: τι είναι σημαντικό για αυτό, τι θέλει να πέτυχει, τι μέσα θα χρησιμοποιήσει, πώς εσείς μπορείτε να το υποστηρίξετε στην προσπάθεια αυτήν.

Επιπλέον, μπορείτε να ψάξετε μαζί πληροφορίες ώστε να ζήσετε παρέα τη χαρά της ανακάλυψης της γνώσης μέσα από τη δημιουργική περιέργεια. Έτσι, δίνετε το μήνυμα ότι η μάθηση είναι μια δυναμική και συνεχής διαδικασία.

Είναι στην ανθρώπινη φύση να ψάχνουμε την απόλαυση και τη διασκέδαση. Ας αφήσουμε τα παιδιά να απολαύσουν τα πράγματα που τους αρέσουν και, μέσα από τη διαδικασία αυτήν, θα μάθουν πρωτίστως τον εαυτό τους, τις δυνατότητες και τις αδυναμίες τους. Εμείς, αρκεί να είμαστε εκεί για να τα ωθούμε στην προσπάθεια.

Επιβραβεύστε την προσπάθεια και όχι μόνο το αποτέλεσμα

Τα τελευταία χρόνια οι ειδικοί τονίζουν ότι πρέπει να επαινούμε το παιδί ώστε να διαμορφώσει μια υγιή εικόνα εαυτού, να τονώσει την αυτοπεποίθησή του. Ωστόσο, η υπερβολή ποτέ δεν έκανε καλό: καταλήξαμε να επιβραβεύουμε το παραμικρό. Έτσι, ο έπαινος για καλούς βαθμούς που έρχονται χωρίς κόπο μπορεί να κάνει τα παιδιά να αισθάνονται ότι δεν χρειάζεται να προκαλέσουν περισσότερο τον εαυτό τους και να καταβάλουν μεγαλύτερη προσπάθεια. Αυτό που χρειάζεται να τονίσετε είναι ο σεβασμός στην αξία της σκληρής δουλειάς και στη χαρά της προσπάθειας, όσο ο βαθμός δυσκολίας μεγαλώνει. Δεν υποτιμάμε φυσικά το αποτέλεσμα, τη διάκριση και τον βαθμό αλλά, αν αφήσουμε τον έπαινο μόνο για αυτά, τότε το παιδί που δεν πετυχαίνει και ματαιώνεται δεν βρίσκει κίνητρο να ξαναπροσπαθήσει, γίνεται ευάλωτο στην αποτυχία και φοβάται την πρόκληση.

Η σημασία του λάθους

Ίσως ο καλύτερος τρόπος για να μάθει ένα παιδί (και όχι μόνο) πώς να προετοιμαστεί σωστά για το σχολείο είναι να ανακαλύψει τι γίνεται όταν είναι απροετοίμαστο, ή αλλιώς πώς να μάθει από τα λάθη και τις παραλήψεις του. Κανένας μας δεν πήρε άριστα σε όλα τα τεστ και όλοι έχουμε έρθει αντιμέτωποι με μια αποτυχία. Έτσι, το παιδί χρειάζεται να μάθει πώς οι αποτυχίες είναι φυσικές, είναι εκεί για να μας ενθαρρύνουν να δοκιμάσουμε πάλι βάζοντας το καλύτερό μας εαυτό... εάν βέβαια το θέλουμε. Σε γενικές γραμμές, η δική σας θετική στάση και πλαισίωση των προσπαθειών φέρνει καλύτερα αποτελέσματα - ακόμα κι από τον έπαινο της επιτυχίας!

Το να προσδοκάμε πολλά από το παιδί μας πληγώνει και εκείνο και εμάς τους ίδιους που συχνά γεμίζουμε ενοχές και ανασφάλειες σχετικά με την επιτυχία μας στο γονεϊκό ρόλο.

Ας σκεφτούμε μόνο τι θα θέλαμε να θυμάται τα παιδί μας: σίγουρα όχι κριτική και ματαίωση αλλά μια σταθερή και βοηθητική παρουσία στα δύσκολα και στα εύκολα.

Κατερίνα Χοτζόγλου